AccueilPrésentation du siteReo mā'ohi

Reo mā'ohi

Arata'ira'a parau nō te tahuareva nei

Mānava i ni'a ia Ana'ite, te piha putura'a puta 'ihi uira a Porinetia ! Nā roto atu i teie arata'ira'a parau e 'ite ai 'outou e mea nā hea teie piha putura'a puta uira i te ti'ara'a mai, e aha te mau putura'a parau fa'aherehere e vai ra i roto e 'o vai te mau pū turu tei 'āmui nō te 'iriti i te 'ōpani ia vai matara noa nō te mau ta'ata ato'a e tai'o i te mau huru parau ato'a (puta, ve'a, hōho'a...) nō te 'ihi ta'ata e te 'ihi orara'a va'a mata'eina'a nō Porinetia.

Ua tū te mana'o o te Fare ha'api'ira'a tuatoru, te Piha faufa'a tupuna e vētahi atu mau pū i mua i te parau nō te ha'amau i te hō'ē piha putura'a puta uira o tē fa'a'ōhie noa i te tai'ora'a i te mau parau faufa'a varavara. A putu noa ai e a ti'a'au maoro noa ai te Piha Faufa'a tupuna i te mau tai'ora'a ato'a e faufa'a tupuna tō roto, te mau ti'a 'orometua-ta'ata pā'imi te mau ta'ata e fāna'o i te fa'a'itera'a i te mau tumu parau tuatāpapa tā rātou e hina'aro e fa'ariro 'ei parau mā'imira'a nā rātou.

E rāve'a ato'a teie nō te ha'afāna'o i te mau pīahi i te mau tai'ora'a faufa'a e tītauhia ia rātou ia tai'o nō tā rātou mau tuatāpapara'a fāito "master" e te fāito taote, e nō te fa'a'ōhie i te ha'apūrorora'a i te mau parau faufa'a tupuna i roto i te mau ta'ata ato'a.

E mea mātauhia e te mau Mā'ohi nō te tau tahito i te putu i te mau ivi ta'ata o tō rātou iho mau tupuna i roto i te mau rua (ana nā roto i te reo tahiti). E rave rahi mau rua e vai nei i roto i te piha putura'a faufa'a tupuna uira Ana'ite, te ana uira nō  te 'ite, mai te hoho'a pata e te mau hoho'a tāreta 'ei hi'ora'a. Ua riro taua mau parau nei nō te hope'a o te tenetere XIX e te 'ōmuara'a o te tenetere XX 'ei fa'a'itera'a faufa'a roa nō te orara'a o te mau Mā'ohi i te mau mahana ato'a. E roa'a ato'a te tai'ora'a i te mau parau nō te faufa'a putu nō Porinetia e vai nei i te Piha vaira'a puta a te Fare ha'api'ira'a tuatoru (hoho'a tirohia, hoho'a fenua, puta nō ni'a ia Oteania, parau i pāpa'i-rima-hia e Gauguin e te feiā i tere haere nā te moana, ...) 'aore ra a te Piha faufa'a tupuna (te mau ve'a i nene'ihia, te mau puta, te mau puta 'ohipa, ...).

E pata-uira-māite-hia te mau puta faufa'a tupuna varavara e vai nei i roto i te mau vāhi putura'a puta e vai pūrara nei i Porinetia farāni, a tu'uhia atu ai te tahi mau parau 'āpe'e nō te tūrama i te mea i pata-uira-tāta'itahi-hia e a ha'apūrarahia ai nā te natirara mā te mutu 'ore e te tāmoni 'ore. Nā reira ato'a, i te mau matahiti ato'a, e fa'a'ōhiehia te tai'o-roa-ra'a i te mau Puta tā-ono-'āva'e a te taiete Niu 'Ihi Mā'ohi i nene'ihia 'ahuru matahiti nā mua a'e e tei fa'arava'i i te putura'a i taua mau puta nei ua nene'ihia te nūmera matamua i te matahiti 1917.

E mea nā reira te Piha vaira'a puta a te Fare ha'api'ira'a tuatoru e te mau pū turu i te fa'atū'atira'a i te mau pū 'ohipa ta'a 'ē tei ia rātou ra te mau  parau pu'e  e te mau ta'ata pāheru parau e 'imi ra i te mau parau ha'aputu nō tā rātou tuatāpapara'a. Te mea e tītauhia nei nā roto i te pata-uira-ra'a e fa'anahohia nei, te fa'a-'ā'ano-ra'a ia i te 'ūputa tomora'a nō te feiā mā'imi i te mau puta e hina'arohia, nā roto iho ā ra i te mā'imira'a i te mau parau tai'o i pia-tā'ato'ahia e te pū'oira'ahia mai te mau parau tūrama e te mau 'aivāna'a. Nō reira i rahi a'e ai te 'āpī o teie mau parau pāturu i pata-uira-hia i te mau parau putu matamua i mātauhia i te tai'oi'o.

Mea nā hea ia fa'a'ohipa i te mau parau i pata-uira-hia ?

'O Ana'ite, 'o te tahi ia papa vaira'a 'ite e fa'ahotuhia nei e te Fare ha'api'ira'a tuatoru nō Porinetia farāni. Ua pāruruhia 'o ia ia au i te mau 'irava L341-1 e tei pū'oi mai i roto i te ture nō te fatura'a i te mau 'ohipa i rahuhia. Te rahira'a o te mau mea i ni'a i taua tahua nei, e mau ha'ahoho'ara'a tā-uira-hia ia nō te mau puta i riro 'ei faufa'a hui-ra'atira nō roto mai i te mau putura'a parau fa'aherehere e rave rau.
E fāna'o te mau ta'ata ato'a i te mau puta o tei riro 'ei faufa'a hui-ra'atira, ia fa'aturahia rā te ture e pāruru ra i te mau rohiparau (CPI, 'irava L. 121-1) o tei hōro'a i te rohiparau i te tura o tō na i'oa, tō na ti'ara'a e tā na puta mā te tau e te tau e mā te 'ore e fa'a'ere ia na i tō na mana fatuparau.
Ia fa'a'ohipa noa atu 'outou i te hō'ē parau nā roto mai i teie tahuareva, e ti'a ia fa'ahitihia te rohiparau e te vāhi nō reira mai taua parau nei.
E 'āpe'ehia te mau parau pata-uira-tāta'itahi-hia i te hō'ē parau ha'amāramarama mā te tāpa'o nei i tu'uhia i te pae 'atau "Fa'ahiti i te parau o teie parau" nō te tauturu ia 'outou i roto i te pā'imira'a.
Ua tāpa'ohia te mau parau i pata-uira-tāta'itahi-hia e roa'a mai i ni'a i te tahuareva "Ana'ite, te piha putura'a puta 'ihi uira a Porinetia" i te parau fa'ati'a Creative Commons BYNC.

E ti'a ānei ia 'u ia tu'u atu i te tahi mau parau hau ?

Nā te parau "Contribuez !" e fa'ati'a ia 'outou ia tu'u mai i te mau parau i ni'a i te tahua. Ia au i tō rātou faufa'a e mā te fa'atura i te ture arata'i i te mana o te rohiparau, tei te Piha vaira'a puta a te Fare ha'api'ira'a tuatoru te fa'aotira'a e tu'u 'aore eiaha taua parau nei e tu'u i ni'a i te tahua.
Tē vai ra te hō'ē parau i te Piha faufa'a tupuna ra 'aore ra i te Piha vaira'a puta a te Fare ha'api'ira'a tuatoru nō Porinetia farāni e tē hina'aro nei 'outou ia pata-uira-hia taua parau nei nō te tahi fa'a'ohipara'a ? E niuniu atu 'outou i te Piha faufa'a tupuna ra 'aore ra te Piha vaira'a puta a te Fare ha'api'ira'a tuatoru nō Porinetia farāni, rāua tē hi'o i tā 'outou anira'a. E fāri'ihia mau huru parau ato'a.